Adalet Komisyonu’nda kabul edilen 10. Yargı Paketi ile noterlikten icraya, ceza hukukundan trafik düzenine birçok alanda yeni düzenlemeler getiriliyor.

Teklifle, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı uyarınca İcra ve İflas Kanunu‘nda değişikliğe gidiliyor.

Buna nazaran, istinaf ve temyiz yoluna müracaat ve incelemede, davanın açıldığı yahut şikayet müracaatının yapıldığı nakdî sonlar temel alınacak. İstinaf ve temyize müracaatta temel alınan nakdî hudutta yine değerleme nedeniyle meydana gelen artışın, bölge adliye mahkemesinin kaldırma yahut Yargıtay’ın bozma kararları üzerine tekrar verilen kararlar hakkında uygulanmaması ve birinci karar tarihinde geçerli olan nakdî sonların temel alınmasına yönelik karar yürürlükten kaldırılacak.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Noterlik Kanunu‘nda yapılan değişikliğe nazaran, noterlere, sıfat ve görevlerinin gereklerine uymayan hal ve hareketlerinin tespit edilmesi üzerine durumun niteliğine ve hareketin tartı derecesine nazaran disiplin cezalarından biri verilecek.

Noterlere yönelik uyarma, kınama, para cezası, geçici olarak işten çıkarma ve meslekten çıkarma cezalarını gerektiren fiiller başka farklı gösterilerek, hangi hallerde uygulanacakları karar altına alınıyor. Meslekten çıkarma hariç olmak üzere disiplin cezalarında, nitelik ve yük prestijiyle kararda belirtilen aksiyonlara misal hareketlerde bulunma hali de ilgili disiplin cezasını gerektirecek aksiyon olarak tanımlanıyor.

Kanun’daki “Eski cezaların etkisi” kararının başlığı, “Bir üst yahut alt derece disiplin cezasının uygulanması ve zamanaşımı” olarak değiştiriliyor. Buna nazaran, hakkında rastgele bir disiplin cezası verilen noterin bu cezanın katılaşma tarihinden itibaren 5 yıl içinde disiplin cezası verilmesini gerektiren yeni bir fiil işlemesi halinde, bu fiil için Kanun’da öngörülen disiplin cezasının bir derece ağır olanı uygulanacak.

İlk kere disiplin cezası verilmesini gerektiren bir fiil işleyen ve geçmiş hizmetleri sırasında çalışmaları olumlu olan notere, meslekten çıkarma cezasını gerektiren durumlar hariç olmak üzere, verilecek disiplin cezasından bir derece hafif olanı uygulanabilecek.

Meslekten çıkarma cezasını gerektiren aksiyonlar hariç olmak üzere, disiplin soruşturmasını gerektiren hareketlerin öğrenilmesinden itibaren 3 yıl geçmiş olması halinde disiplin soruşturması açılamayacak, disiplin cezasını gerektiren aksiyonun işlendiği tarihten itibaren 5 yıl geçmiş olması halinde ise disiplin cezası verilemeyecek.

Disiplin cezasını gerektiren hareketle ilgili olarak birebir vakitte ceza soruşturması yahut kovuşturması açılmışsa ceza kanunlarında belirlenen zamanaşımı süreleri uygulanacak. Disiplin Kurulu tarafından kovuşturma sonucunun beklenmesine karar verilmesi halinde mahkeme kararının katileşmesinden itibaren bir yıl geçmekle ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrayacak.

Söz konusu düzenlemelere ahenk sağlamak emeliyle Kanun’un “Yasaklara muhalif harekette bulunmak” kararı yürürlükten kaldırılıyor ve noterlikler ortak cari hesabına ait ortak süreçlere ilişkin gelir meblağının ortak hesaba yatırılacak kısmını mühleti içinde yatırmayan noterlere yönelik cezada değişikliğe gidiliyor.

İdari Yargılama Adabı Kanunu’nda değişiklik

Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nda değişiklik yapılıyor. Buna nazaran, Danıştay, yönetim ve vergi mahkemelerinde açılan ve Kanun’da belirtilen kaideleri taşıyıp duruşma yapılmasının zarurî olduğu davalar ile istinaf yahut temyiz yoluna başvurulabilecek kararların belirlenmesinde, davanın açıldığı tarihteki mali hudut temel alınacak.

Suça teşebbüs ve taammüden yaralama

Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklikle suça teşebbüs halinde faile ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet mahpus cezaları yerine verilecek periyodik mahpus cezasının alt ve üst sınırı artırılıyor.

Buna nazaran, suça teşebbüs halinde faile, meydana gelen zarar yahut tehlikenin tartısına nazaran ağırlaştırılmış müebbet yerine 13 yıldan 20 yıla kadar mahpus cezası verilirken, bu mühlet 14 yıldan 21 yıla kadar; müebbet yerine 9 yıldan 15 yıla kadar mahpus cezası öngören karardaki müddet ise 10 yıldan 18 yıla kadar biçiminde düzenleniyor.

Kasten yaralama hatasına ait mahpus cezası müddetlerinde de artışa gidiliyor. Taammüden oburunun bedenine acı veren yahut sıhhatinin ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan şahsa yönelik mahpus cezasının alt sonu bir yıldan, 1 yıl 6 aya çıkarılıyor.

Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki tesirinin kolay bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağdurun şikayeti üzerine hükmolunacak 4 aydan 1 yıla kadar olan mahpus cezası ise 6 aydan 1 yıl 6 aya kadar biçiminde değiştiriliyor. Hatanın bayana karşı işlenmesi halinde verilecek cezanın alt sonu 6 aydan 9 aya yükseltiliyor.

Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralamaya neden olan taammüden yaralamaya yönelik mahpus cezaları da artırılıyor. Buna nazaran, taammüden yaralama fiili, mağdurun duyularından yahut organlarından birinin fonksiyonunun daima zayıflamasına, konuşmasında daima zorluğa, yüzünde sabit ize, hayatını tehlikeye sokan bir duruma ve hamile bir bayana karşı işlenip de çocuğunun vaktinden evvel doğmasına neden olmuşsa verilecek mahpus cezasının alt hududu 3 yıldan 4 yıla; taammüden yaralamanın bedende kemik kırılmasına yahut çıkığına neden olması sonucu kırık yahut çıkığın hayat işlevlerindeki tesirine nazaran uygulanacak mahpus cezasının alt hududu ise 5 yıldan 6 yıla çıkarılıyor.

Kasten yaralama fiili, mağdurun güzelleşme imkanı bulunmayan bir hastalığa yahut bitkisel hayata girmesine, duyularından yahut organlarından birinin fonksiyonunun yitirilmesine, konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına, yüzünün daima değişikliğine ve hamile bir bayana karşı işlenip de çocuğunun düşmesine neden olması halinde verilecek mahpus cezasının alt hududu 5 yıldan 6 yıla; fiilin bedende kemik kırılmasına yahut çıkığına neden olması sonucu kırık yahut çıkığın hayat işlevlerindeki tesirine nazaran verilecek mahpus cezasının alt sonu ise 8 yıldan 9 yıla yükseltiliyor.

Kasten yaralama sonucunda mevt meydana gelmişse verilecek mahpus cezasının alt ve üst hududu 8 yıldan 12 yıla kadar yerine, 10 yıldan 14 yıla kadar formunda değiştiriliyor. Bedende kemik kırılmasına yahut çıkığına neden olan taammüden yaralama sonucunda mevt meydana gelmesi halinde verilecek mahpus cezasının alt sonu 12 yıldan 14 yıla çıkarılıyor.

Tehdit kabahatiyle faal mücadele

Kanun teklifiyle tehdit cürmüyle daha aktif gayret edilmesi ve caydırıcılığın sağlanması amaçlanıyor.

Buna nazaran, malvarlığı prestijiyle büyük bir ziyana uğratacağından yahut sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte, mağdurun şikayeti üzerine verilecek mahpus cezasının alt hududu 2 ay olacak.

Tehdidin silahla, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla yahut özel işaretlerle; birden fazla kişi tarafından birlikte, var olan yahut var sayılan cürüm örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi halinde hükmolunacak mahpus cezasının üst sonu 5 yıldan 7 yıla çıkarılıyor.

Ses ve gaz fişeği atabilen silahlar da “genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması” kabahatinin kapsamına alınıyor. Buna nazaran, ses ve gaz fişeği atabilenler dahil silahla ateş eden yahut patlayıcı unsur kullananlar 1 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılacak.

Kişilerin hayatı, sıhhati yahut malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde ya da şahıslarda kaygı, telaş yahut panik yaratabilecek üslupta yangın çıkarılması; bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel yahut taşkına neden olunması; ses ve gaz fişeği atabilenler dahil silahla ateş edilmesi yahut patlayıcı husus kullanılması kabahatlerinin, şahısların toplu olarak bulundukları yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılacak.

Trafik güvenliğini tehlikeye sokanlara yönelik mahpus cezaları

Trafik güvenliğini tehlikeye sokanlara yönelik cezalar da artırılıyor. Buna nazaran, kara, deniz, hava yahut demiryolu ulaşım araçlarını şahısların hayat, sıhhat yahut malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek biçimde sevk ve yönetim edenlere verilecek mahpus cezasının alt sonu 3 aydan 4 aya; alkol yahut uyuşturucu husus tesiriyle ya da öbür bir nedenle emniyetli bir biçimde araç sevk ve yönetim edemeyecek halde olmasına karşın araç kullananlara uygulanacak mahpus cezasının alt hududu 3 aydan 6 aya yükseltiliyor.

Trafikteki saldırganlık fiilleriyle daha faal uğraş edilmesi ile şahısların trafikteki can ve mal güvenliğinin sağlanması da amaçlanıyor. Buna nazaran, Kanun’da yer alan “Ulaşım araçlarının kaçırılması yahut alıkonulması” kararının başlığı “Ulaşım araçlarının hareketinin engellenmesi, kaçırılması yahut alıkonulması” halinde değiştiriliyor.

Hukuka ters bir davranışla kara ulaşım aracının hareket etmesini engelleyen, bu aracı hareket halindeyken durduran yahut gitmekte olduğu yerden öteki yere götüren kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılacak. Kabahatin konusunun deniz yahut demir yolu ulaşım aracı olması halinde, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezasına hükmolunacak.

Hukuka karşıt bir davranışla hava ulaşım aracının hareket etmesini engelleyen yahut bu aracı gitmekte olduğu yerden öbür yere götüren bireye, 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası verilecek. Tanımlanan bu cürümlerin işlenmesi gayesiyle yahut sırasında öteki bir hatanın işlenmesi halinde ayrıyeten bu cürümden ötürü ceza uygulanacak.

Kaynak: Dünya